Alles over vuilwater aan boord!

Wie het bestaande pomptoilet of elektrische toilet graag wil handhaven, is aangewezen op een vuilwatertank. Het systeem bestaat uit een toilet, een tank en een aantal onderdelen voor het legen van de tank. Het vuilwater wordt vanuit het toilet naar de vuilwatertank gepompt. De inhoud van de tank is via een dekdoorvoer af te zuigen bij een walstation. Met behulp van een eigen (elektrische) vuilwaterpomp aan boord kunt u de inhoud van de tank ook overboord pompen op plekken in het buitenland waar dat (nog) wel is toegestaan. Een betrouwbare niveaumeter op de tank is niet standaard, maar onmisbaar om niet voor verrassingen te komen staan. Een ontluchtingsysteem met bijbehorend filter is technisch noodzakelijk. Het filter vrijwaart u van nare luchtjes aan boord en dient periodiek (bijvoorbeeld eenmaal per jaar) te worden vervangen.

In principe is na installatie van een vuilwatertank het bestaande toilet te handhaven. Meest gangbaar is het handpomptoilet. Er is geen elektriciteit nodig, het systeem is betrouwbaar en niet zo duur. Maar er moet natuurlijk wel voldoende water met de hand worden doorgepompt om verstopping te voorkomen. Elektrische toiletten zijn vaak voorzien van een vermaler, waardoor verstopping wordt voorkomen. Omdat er elektriciteit nodig is, is het wat ingewikkelder om deze toiletten te installeren. Uiteraard stelt zo'n toilet ook eisen aan het 12- of 24-volts boordnet en de beschikbare accucapaciteit. Tenslotte zijn er ook elektrische toiletten met vacuümsysteem. Het grote voordeel hiervan is dat er veel minder spoelwater nodig is: een halve tot een liter tegenover ongeveer drie liter voor een gewoon toilet. Op die manier hoeft de capaciteit van de vuilwatertank minder groot te zijn. Dat scheelt ruimte aan boord! Of het betekent dat minder vaak een walstation hoeft te worden opgezocht. Er is wel elektriciteit nodig.

Vuilwatertanks zijn er in soorten en maten. Het meest gangbare materiaal is kunststof. Roestvast staal is alleen geschikt als de juiste kwaliteit wordt toegepast en de lasnaden worden nabehandeld. Let echter ook bij kunststof op de kwaliteit: te dunne wanden zijn op den duur niet sterk genoeg en kunnen luchtjes doorlaten. Let ook op de stevigheid van eventuele lasnaden. Polyethyleen-tanks uit één stuk bestaan ook. In alle gevallen is te kiezen uit rechthoekige standaardmodellen, maar ook uit modellen voor montage in de punt en met schuine kanten voor montage op het vlak of tegen de zijkant van de boot. Past geen van de modellen, dan wordt het maatwerk.

Tenslotte zijn er de zogeheten all-in-one tanks. Hierop zijn de componenten gemonteerd die nodig zijn voor een goede werking van het systeem. 

TANKCAPACITEIT
Logistiek is het handig als het legen van de opvangtank bij een walstation min of meer in de pas loopt met het bunkeren van drinkwater. Dit betekent dat er aan de capaciteit van de vuilwatertank moet worden gerekend - en uiteraard moet ook worden gekeken of aan boord een geschikte plek is te vinden. Om de grootte van de vuilwatertank op uw eigen schip te bepalen, stelt u zich de volgende vragen:

• Hoeveel liter water gebruikt uw toilet per spoeling? Tel daar 0,5 liter bij op voor fecaliën.
• Hoeveel keer wordt er per persoon per dag doorgespoeld?
• Hoeveel mensen zijn er gemiddeld aan boord?
• Hoeveel dagen wilt u varen zonder dat u de tank hoeft te legen?

Met deze gegevens kunt u een eenvoudige berekening uitvoeren om de benodigde grootte van de tank vast te stellen. Twee voorbeelden:

Handpomptoilet

Een handpomptoilet verbruikt 3 liter water per spoeling + 0,5 liter fecaliën = 3,5 liter per toiletbezoek. Met twee bemanningsleden aan boord die ieder vier keer per dag het toilet gebruiken is dit: 2 x 4 = 8 toiletspoelingen per dag. De opvarenden willen minimaal 3 dagen varen zonder de tank te legen. De som wordt nu: 3,5 x 8 x 3 = 84 liter.

Vacuümsysteem

Een toilet met vacuümsysteem verbruikt maximaal 1 liter water per spoeling + liter fecaliën = 1,5 liter per toiletbezoek. De twee bemanningsleden spoelen vier keer per dag door = 8 toiletspoelingen per dag. Zij willen drie dagen varen zonder de tank te legen. De som wordt nu: 1,5 x 8 x 3 = 36 liter. Met dezelfde 'actieradius' van drie dagen is dankzij het vacuümsysteem dus ruim de helft minder tankinhoud nodig!

PRAKTISCHE TIPS

• De leiding (slang) tussen de tank en de dekdop moet zo kort mogelijk zijn, aflopen van de dekdop naar de tank zo recht mogelijk (geen scherpe bochten).
• De tankruimte dient voldoende geventileerd te word Hou minstens één centimeter ruimte rondom tussen schotten en tank.
• De tank moet goed toegankelijk zijn voor inspectie.
• Houd ruimte vrij rond de tank voor slangaansluitingen en toename van de omvang van de tank wanneer deze gevuld is.
• Zorg voor een stevige fundering waaraan de tank is bevestigd. Een slingerend schip stelt hoge eisen aan de bevestiging van de vuilwatertan Onderschat dit niet!
• Een geheel of gedeeltelijk gevulde tank is van invloed op de stabiliteit en de trim van het schip. Een plaats zo dicht mogelijk op de hartlijn van het schip en niet te ver voorin of achterin is ideaal.
• Monteer de dekdop niet in de buurt van de drinkwatervuldop in verband met mogelijke besmetting tijdens het leegpompen. 
• De installatie dient zodanig te zijn uitgevoerd dat verontreinigd water niet terug kan stromen naar het toilet of naar buiten komt via de tankontluchting (ook wanneer het schip op één oor ligt).
• Gebruik voldoende spoelwater. De kans op verstoppingen verkleint u ook als de leidingen volgens de installatievoorschriften zijn aangelegd en gebeugeld. Houd leidingen zo kort mogelijk, let op de juiste diameters. vermijd scherpe bochten, doorzakken en vernauwingen en laat overgangen naar andere diameters conisch verlopen.
• Gebruik liefst pvc-afvoerpijp of anders goedgekeurde geurdichte vuilwaterslangen.
• Monteer de ontluchtingsnippel van de tank zo hoog mogelijk boven het niveau van de bovenzijde van de tank, zodanig dat er geen regen- of buitenwater binnen kan komen. 
• Plaats een niet-zelfaanzuigende pomp lager dan of op gelijke hoogte met de onderzijde van de tank.